Something about the protection of UNESCO

UNESCO က အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္က ၂ မ်ိဳး ရိွပါတယ္။ Memory of the World ကမာၻ႕မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ နဲ႕ World Heritage Sites ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္ပါ။ ၂ ခုစလံုးမွာ အေမြအႏွစ္ဆိုတဲ့ စာသားပါေနေတာ့ အတူတူလို႕ပဲ ထင္ေနၾကတာ။

တကယ္ေတာ့ အဲဒီ ၂ ခုက မတူပါဘူး။ အသိအမွတ္ျပဳတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး စိုက္ထူထားတဲ့ UNESCO ဆိုင္းဘုတ္ေတြမွာ သတိထားၾကည္႕မိရင္ Logo အမွတ္တံဆိပ္ေတြလည္း မတူပါဘူး။ Memory of the World တံဆိပ္က လိေမၼာ္ေရာင္ အဝိုင္းကြင္းေလးေတြ ထပ္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးပါ။ World Heritage Sites ရဲ႕ တံဆိပ္က အဝိုင္းတခုထဲမွာ စႏြင္းမကင္းတံုးေလး ပါတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေလးပါ။

Memory of the World အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ အသိအမွတ္ျပဳထားတာက ျမေစတီေက်ာက္စာ (၂၀၁၅)၊ ဘုရင့္ေနာင္ မင္းတရားႀကီးရဲ႕ ေခါင္းေလာင္းစာ (၂၀၁၇) နဲ႕ ကုသိုလ္ေတာ္ဘုရားက ေက်ာက္စာခ်ပ္(၂၀၁၃) ေတြပါ။ အေလာင္းဘုရားက ေနမဝင္အင္ပါယာႀကီးက ေဂ်ာ့ဘုရင္ ၂ ကို ေပးပို႕ထားတဲ့ ေရႊေပလႊာ (၂၀၁၅) ကိုလည္း အသိအမွတ္ ျပဳထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ေရႊေပလႊာက ျမန္မာျပည္မွာ မရိွတဲ့ဟာ ျဖစ္ေနလို႕ ျမန္မာနဲ႕ ဆိုင္ခဲ့ေပမယ့္ မပိုင္ေတာ့တဲ့ အရာပါပဲ။

ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခံထားရတာ ၂ ခုပဲ ရိွပါတယ္။ ပထမတခုက ၂၀၁၄ မွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ ပ်ဴေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မ်ားပါ။ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မ်ားလို႕ ေရးထားတာကို သတိျပဳမိရင္ ၿမိဳ႕တခုမကဘူး ဆိုတာ သိရပါမယ္။ ဘိႏၷက၊ မိုင္းေမာ၊ ဟန္လင္း၊ ဗိႆႏိုး၊ သေရေခတၱရာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြ အကုန္ ပါပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ၂၀၁၉ မွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ ပုဂံ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမွဳနယ္ေျမပါ။

World Heritage Sites ကို သတ္မွတ္တဲ့ေနရာမွာ Cultural ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္လား၊ Natural သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္လား ဆိုၿပီး ခြဲထားပါေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ လက္ရိွ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရတဲ့ ၂ ခုစလံုးက Cultural ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္ပါ။

ရခိုင္ျပည္ထဲက ေျမာက္ဦးနဲ႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးကို World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဖို႕အတြက္ စာရင္းသြင္းဖို႕ ယဥ္ေက်းမွဳဝန္ႀကီးဌာနက ၂၀၁၇ ကတည္းက ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းဖုိ႕ ရိွတာေတြက ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းက ျပဒါးလင္းဂူ၊ ဧရာ၀တီျမစ္၊ အင္းေတာ္ႀကီးအိုင္၊ အင္းေလးအုိင္္၊ ခ်င္းျပည္နယ္က နတ္မေတာင္၊ ၿမိတ္ကၽြန္းစု၊ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကားနဲ႕ တနသၤာရီက သစ္ေတာႀကီးတုိ႕ပါပဲ။ ႀကိဳးစားမွဳေတြဟာ အရာထင္လာ မလား မျဖစ္လာႏုိင္ေသးဘူးလား ဆိုတာကေတာ့ အခ်ိန္က စကားေျပာပါမယ္။ UNESCO အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႕ ဆိုတာ လြယ္ေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။

အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ UNESCO ရဲ႕ World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရတဲ့ စာရင္းဝင္ ေနရာအမ်ားဆံုး တိုင္းျပည္ေတြကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွား (၉ ခု) ပါ။ က်န္တဲ့ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ ဗီယက္နမ္ (၈ ခု)၊ ဖီလစ္ပိုင္ (၆ ခု)၊ ထုိင္း (၅ ခု)၊ မေလးရွား (၄ ခု)၊ ကမ္ေဘာဒီယား (၃ ခု)၊ လာအုိ (၃ ခု)၊ ျမန္မာ (၂ ခု) နဲ႕ စကၤာပူ (၁ ခု) ရိွပါတယ္။ ဘရူႏိုင္းကေတာ့ တခုမွ မရိွေသးပါဘူး။

ဘာရယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္သိထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သူမ်ားေတြလည္း သိရေအာင္ ခ်ေရးလိုက္တာပါ။ ဒါကို ဖတ္မိတဲ့အခါ အနည္းဆံုးေတာ့ သူမ်ားတကာရဲ႕ အလိမ္မခံရဘူး အညာမခံရဘူးေပါ့ေလ။