Something about the protection of UNESCO

UNESCO က အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္က ၂ မ်ိဳး ရိွပါတယ္။ Memory of the World ကမာၻ႕မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ နဲ႕ World Heritage Sites ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္ပါ။ ၂ ခုစလံုးမွာ အေမြအႏွစ္ဆိုတဲ့ စာသားပါေနေတာ့ အတူတူလို႕ပဲ ထင္ေနၾကတာ။

တကယ္ေတာ့ အဲဒီ ၂ ခုက မတူပါဘူး။ အသိအမွတ္ျပဳတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး စိုက္ထူထားတဲ့ UNESCO ဆိုင္းဘုတ္ေတြမွာ သတိထားၾကည္႕မိရင္ Logo အမွတ္တံဆိပ္ေတြလည္း မတူပါဘူး။ Memory of the World တံဆိပ္က လိေမၼာ္ေရာင္ အဝိုင္းကြင္းေလးေတြ ထပ္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးပါ။ World Heritage Sites ရဲ႕ တံဆိပ္က အဝိုင္းတခုထဲမွာ စႏြင္းမကင္းတံုးေလး ပါတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေလးပါ။

Memory of the World အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ အသိအမွတ္ျပဳထားတာက ျမေစတီေက်ာက္စာ (၂၀၁၅)၊ ဘုရင့္ေနာင္ မင္းတရားႀကီးရဲ႕ ေခါင္းေလာင္းစာ (၂၀၁၇) နဲ႕ ကုသိုလ္ေတာ္ဘုရားက ေက်ာက္စာခ်ပ္(၂၀၁၃) ေတြပါ။ အေလာင္းဘုရားက ေနမဝင္အင္ပါယာႀကီးက ေဂ်ာ့ဘုရင္ ၂ ကို ေပးပို႕ထားတဲ့ ေရႊေပလႊာ (၂၀၁၅) ကိုလည္း အသိအမွတ္ ျပဳထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ေရႊေပလႊာက ျမန္မာျပည္မွာ မရိွတဲ့ဟာ ျဖစ္ေနလို႕ ျမန္မာနဲ႕ ဆိုင္ခဲ့ေပမယ့္ မပိုင္ေတာ့တဲ့ အရာပါပဲ။

ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ခံထားရတာ ၂ ခုပဲ ရိွပါတယ္။ ပထမတခုက ၂၀၁၄ မွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ ပ်ဴေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မ်ားပါ။ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မ်ားလို႕ ေရးထားတာကို သတိျပဳမိရင္ ၿမိဳ႕တခုမကဘူး ဆိုတာ သိရပါမယ္။ ဘိႏၷက၊ မိုင္းေမာ၊ ဟန္လင္း၊ ဗိႆႏိုး၊ သေရေခတၱရာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြ အကုန္ ပါပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ၂၀၁၉ မွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ ပုဂံ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမွဳနယ္ေျမပါ။

World Heritage Sites ကို သတ္မွတ္တဲ့ေနရာမွာ Cultural ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္လား၊ Natural သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္လား ဆိုၿပီး ခြဲထားပါေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ လက္ရိွ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရတဲ့ ၂ ခုစလံုးက Cultural ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္ပါ။

ရခိုင္ျပည္ထဲက ေျမာက္ဦးနဲ႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီးကို World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဖို႕အတြက္ စာရင္းသြင္းဖို႕ ယဥ္ေက်းမွဳဝန္ႀကီးဌာနက ၂၀၁၇ ကတည္းက ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းဖုိ႕ ရိွတာေတြက ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းက ျပဒါးလင္းဂူ၊ ဧရာ၀တီျမစ္၊ အင္းေတာ္ႀကီးအိုင္၊ အင္းေလးအုိင္္၊ ခ်င္းျပည္နယ္က နတ္မေတာင္၊ ၿမိတ္ကၽြန္းစု၊ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကားနဲ႕ တနသၤာရီက သစ္ေတာႀကီးတုိ႕ပါပဲ။ ႀကိဳးစားမွဳေတြဟာ အရာထင္လာ မလား မျဖစ္လာႏုိင္ေသးဘူးလား ဆိုတာကေတာ့ အခ်ိန္က စကားေျပာပါမယ္။ UNESCO အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႕ ဆိုတာ လြယ္ေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။

အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ UNESCO ရဲ႕ World Heritage Sites အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရတဲ့ စာရင္းဝင္ ေနရာအမ်ားဆံုး တိုင္းျပည္ေတြကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွား (၉ ခု) ပါ။ က်န္တဲ့ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ ဗီယက္နမ္ (၈ ခု)၊ ဖီလစ္ပိုင္ (၆ ခု)၊ ထုိင္း (၅ ခု)၊ မေလးရွား (၄ ခု)၊ ကမ္ေဘာဒီယား (၃ ခု)၊ လာအုိ (၃ ခု)၊ ျမန္မာ (၂ ခု) နဲ႕ စကၤာပူ (၁ ခု) ရိွပါတယ္။ ဘရူႏိုင္းကေတာ့ တခုမွ မရိွေသးပါဘူး။

ဘာရယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္သိထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သူမ်ားေတြလည္း သိရေအာင္ ခ်ေရးလိုက္တာပါ။ ဒါကို ဖတ္မိတဲ့အခါ အနည္းဆံုးေတာ့ သူမ်ားတကာရဲ႕ အလိမ္မခံရဘူး အညာမခံရဘူးေပါ့ေလ။

What happens when Robots take Human Jobs?

ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ (၂၀၃၀) မွာ စက္ရုပ္ေတြဟာ ကုန္ထုတ္စက္ရံုေတြမွာ လူသားေတြရဲ႕ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း သန္း ၂၀ ကို လႊဲေျပာင္းယူသြားေတာ့မယ္လို႕ သတင္းမွာ ျပသြားတယ္။ ဆိုလုိတာက လူေတြ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း နည္းသြားမယ္။ လူသားေတြ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေနရာမွာ စက္ရုပ္ေတြနဲ႕ အစားထိုးတဲ့ သေဘာပါပဲ။ စက္ရုပ္ ၁ ရုပ္ဟာ လူသား ၂.၂ ေယာက္ရဲ႕ ကုန္ထုတ္အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္း ရိွတယ္။ အဲဒီေတာ့ စက္ရုံေတြမွာ စက္ရုပ္ေတြနဲ႕ အစားထိုးလာမွာဟာ မထူးဆန္းတဲ့ ကိစၥတခုပါပဲ။

ကိုယ္ေတြရဲ႕ အလုပ္ထဲမွာလည္း ေန႕စဥ္ပံုမွန္လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ေတြေနရာမွာ စက္ရုပ္ေတြ အစားထိုးလာၿပီ။ ဒါၿပီးရင္ ဒါလုပ္ ဆိုတဲ့ ပံုမွန္သြားေနရတဲ့ အလုပ္မ်ိဳးေတြမွာ စက္ရုပ္ေတြ ေျပာင္းသံုးလာၿပီ။ စကၤာပူမွာက အစိုးရရဲ႕ ကန္႕သတ္ခ်က္နဲ႕ ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္သမားေတြ အမ်ားႀကီး ခန္႕ထားလိုု႕ မရဘူး။ ႏိုင္ငံျခားသား အလုပ္ၾကမ္းသမားကို ခန္႕မယ္ဆိုရင္ အစိုးရကို အခြန္အခ အမ်ားႀကီး ေပးၿပီးမွ ခန္႕လို႕ရတယ္။ စကၤာပူႏုိင္ငံသားေတြကလည္း အလုပ္ၾကမ္း ဆိုရင္ မလုပ္ခ်င္ၾကသလို... မလုပ္ႏုိင္ၾကတာလည္း ရိွတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနမွာ အလုပ္သမား လိုအပ္ခ်က္ မ်ားလာၿပီး အလုပ္ရွင္ေတြမွာ အခက္အခဲ ရိွလာၿပီ။ အဲဒီေတာ့ စက္ရုံအလုပ္ရံုေတြမွာ စက္ရုပ္ေတြကို အစားထိုးတာက ေရရွည္မွာ ပိုအဆင္ေျပလာတယ္။ စက္ရုပ္က ႏုိင္ငံသားလား ႏုိင္ငံျခားသားလား ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္လည္း မရိွေသးဘူး။

တေလာကတင္ ကိုယ့္ဌာနမွဴး ဗီယက္နမ္ကို အလုပ္ကိစၥနဲ႕ ခရီးထြက္တယ္။ ကိုယ့္ကို လိုက္ခဲ့ဖို႕ ေခၚေပမယ့္ ကိုယ္လည္း ကိုယ့္အလုပ္နဲ႕ ကိုယ္ ရိွေနေတာ့ မလိုက္သြားျဖစ္ဘူး။ ဗီယက္နမ္ကို သူ သြားတာကလည္း လူအစားထိုး စက္ရုပ္နည္းစနစ္တခု အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖုိ႕ေပါ့။ အဲဒီ နည္းစနစ္တခုကို လိုင္စင္နဲ႕ ဝယ္သံုးရင္ ၁ ႏွစ္ကို အေမရိကန္္ ေဒၚလာ ၅ ေထာင္ေလာက္ ေပးရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီစနစ္ေၾကာင့္ ရံုးမွာ လူ ၅ ေယာက္စာ သက္သာမယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ရံုးဝန္ထမ္း ၁ ေယာက္ကို အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ ေထာင္ လစာ ေပးရတယ္ ဆိုရင္ ၅ ေယာက္စာက ေဒၚလာ ၅ ေထာင္။ ၁ ႏွစ္စာ လိုင္စင္ဖိုးက ရံုးဝန္ထမ္း ၅ ေယာက္ရဲ႕ ၁ လစာ လုပ္အားခနဲ႕ ညီေနမယ္။ က်န္တဲ့ ၁၁ လစာက ကုမၸဏီအတြက္ အသားတင္ စုမိေဆာင္းမိတာပဲ။

ကဲ.. စစခ်င္းတုန္းက ေျပာခဲ့တဲ့ သတင္းကိစၥ ျပန္ ဆက္ရေအာင္။ စက္ရုပ္ေတြ အစားထိုး ဝင္ေရာက္လာမွဳမွာ အထိအနာဆံုး ျဖစ္မယ့္ တုိင္းျပည္ကေတာ့ တရုတ္္ပါပဲ။ တရုတ္မွာက စက္ရံုေတြ အမ်ားႀကီး ရိွတယ္။ အလုပ္သမားေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရိွတယ္။ အဲဒီလိုပဲ လုပ္ခလစာေတြလည္း တျဖည္းျဖည္း မ်ားမ်ားလာၿပီ။ အရင္က ေစ်းေပါေပမယ့္ တျဖည္းျဖည္း ေစ်းႀကီးလာၿပီ။ လုပ္အားခေတြ ေပးရတာ မ်ားလာတဲ့အခါမွာ စက္ရံုေတြက တြက္ေျခမကိုက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္ၿပီ။ အဲဒီအခါမွာ စက္ရံုေတြမွာ စက္ရုပ္ေတြနဲ႕ အစားထိုးဖို႕ ျပင္ဆင္လာမွာပဲ။ ေလ့လာထားတဲ့ စစ္တမ္းအရ... ၂၀၃၀ ေရာက္တဲ့အခါ တရုတ္ျပည္မွာ အလုပ္သမား ၁၁ သန္းေက်ာ္ရဲ႕ အလုပ္ေနရာမွာ စက္ရုပ္ေတြ အစားထိုး ဝင္ေရာက္လာပါမယ္။

အဲဒီလိုျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ အလုုပ္အကိုင္ ရွားပါးလာတဲ့ ၁၁ သန္္းေသာ တရုတ္ျပည္ႀကီးက အလုပ္သမားထုႀကီးဟာ ထိုင္ေနလို႕ေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ဘူးဆိုတာကို သိတဲ့အေလွ်ာက္ ျပည္တြင္းမွာ တျခားအလုပ္ေတြ ေျပာင္းလုပ္တာ ရိွႏိုင္သလို နီးစပ္ရာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြထဲကို ျဖန္႕က်က္ ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ကုန္ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္ရံုေတြမွာ ေနာက္ဆံုးေပၚ နည္းပညာေတြ စက္ကိရိယာေတြကို ကိုင္တြယ္တတ္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္အလုပ္သမားကို ကိုယ္ေတြျပည္တြင္းက ဟိုေယာင္ေယာင္ ဒီေယာင္ေယာင္ ေယာင္ေျခာက္ဆယ္ အလုပ္သမားေတြ ဘယ္လိုမွ ယွဥ္လို႕ ရမွာ မဟုတ္တာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အဲဒီလို အခါမ်ိဳးမွာ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႕... ေပးရတဲ့ လုပ္ခလစာ အတူတူ ဒါမွမဟုတ္ နည္းနည္းေလး ပိုၿပီးေပးရတဲ့ တရုတ္အလုပ္သမားနဲ႕ ေယာင္ေျခာက္ဆယ္ ျပည္တြင္းအလုပ္သမား ဘယ္သူ႕ကို ေရြးမယ္ ထင္ပါသလဲ။

အဲဒီအေရြ႕ဟာ အနည္းနဲ႕အမ်ားဆိုသလို ျမန္မာျပည္မွာ ရိုက္ခတ္မွဳ ရိွလာႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ေတြ ျပည္တြင္းမွာ အခုလိုပဲ ဆက္ၿပီး ေယာင္ေျခာက္ဆယ္ လုပ္ေနရင္ေတာ့ ကိုယ္ေတြျပည္တြင္းက စက္ရုံအလုပ္ရံုေတြမွာ စက္ရုပ္ေတြအမ်ားႀကီး ဝင္မလာေသးေပမယ့္ တျခားႏုိင္ငံက ကၽြမ္းက်င္အလုပ္သမားေတြ အမ်ားႀကီး ဝင္လာတဲ့အခါမွာ ျပည္တြင္းက အလုပ္သမားေတြ ထမင္းအိုးကြဲပါလိမ့္မယ္ ဆိုတာေလး ေတြးမိျမင္မိလို႕ ေစတနာထား တပ္လွန္႕ႏိွဳးေဆာ္လိုက္တာပါ။

စကားမစပ္... ကိုယ္လည္း တရုတ္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ BBC ျမန္မာျပည္ေပါက္ တရုတ္ပါ။

Less work and ride bike

စကၤာပူနဲ႕ မေလးရွားက အသစ္အတုိင္း ရိွေနေသးတဲ့ စက္ဘီးေတြကို သင့္ေတာ္တဲ့ေစ်းနဲ႕ ျပန္၀ယ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ ေတာနယ္ဘက္က ခ်ိဳ႕တဲ့ႏြမ္းပါးတဲ့ ေက်ာင္းသားကေလးငယ္ေတြကို အလကား ေပးေဝမယ့္ အစီအစဥ္ကို ဖတ္လိုက္ရတယ္။ အဲဒီ အစီအစဥ္ကို စတင္ စီစဥ္ေနကတည္းက အဲဒီသတင္းကို ဖတ္ဖူးခဲ့ပါတယ္။ တပ္ေခါက္သြားတဲ့ စက္ဘီးလုပ္ငန္းေတြရဲ႕ က်န္ရစ္ေနတဲ့ စက္ဘီးေတြကို ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႕ ဝယ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ကို ဘယ္လိိုသြင္းရမလဲ ဆိုတာ အေျဖရွာေနတဲ့အေၾကာင္းေပါ့။ သူငယ္ခ်င္း ၁ ေယာက္ကလည္း အဲဒါမ်ိဳးဆန္ဆန္ ေမးခြန္းေတြ ေမးဖူးလို႕ တဖြဲ႕တည္းလို႕ေတာင္ ထင္ခဲ့မိဖူးတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ စက္ဘီးဆိုတာ အေတာ္ကို အသံုးတည္႕တဲ့ အရာပါ။ ေက်းလက္ေတာရြာနဲ႕ ၿမိဳ႕ေန လူတန္းစားေတြအတြက္ ဟိုနားဒီနား သြားဖို႕တင္မက ေဝးေဝးလံလံေနရာေတြလည္း သြားလာလို႕ ရတဲ့ ေျချမန္ေတာ္ပါပဲ။ ဓါတ္ဆီ ဒီဇယ္ ထည္႕ေပးဖို႕လည္း မလိုတဲ့အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက် နည္းေစတဲ့အျပင္ စက္ဘီးနင္းရင္း ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳကို ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးရွဳေထာင့္က ၾကည္႕ရင္လည္း ေကာင္းက်ိဳးေပးျပန္တယ္။

ကိုယ္ေတြ ေျခာက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀ကေန စကၤာပူကို ထြက္မလာခင္ အခ်ိန္ထိ ရန္ကုန္မွာ ရိွေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စက္ဘီးကို အဓိက အားထားၿပီး ဟိုနားဒီနား သြားျဖစ္တယ္။ ကားေတြလည္း သိပ္မရွဳပ္ေသးတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ေတာ့ စက္ဘီးစီးၿပီး သြားလာရတာ စိတ္ေျပလက္ေပ်ာက္လည္း ျဖစ္ေစတယ္။ ဆိုင္ကယ္ စီးခြင့္မရိွတဲ့ ရန္ကုန္မွာ အခ်ိန္လည္း ရိွတယ္ အခ်ိန္လည္း ေပးႏိုင္တယ္ ရာသီဥတုကလည္း အဆင္ေျပတယ္ ဆိုရင္... ေဝးေဝးလံလံကိုလည္း စက္ဘီးစီးၿပီး သြားျဖစ္တယ္။

တကၠသိုလ္ တက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ဴရွင္ သြားရင္လည္း အိမ္ကေန စက္ဘီးနင္းၿပီး ထြက္သြားလိုက္တာပဲ။ တရုတ္စာသင္တန္း အဂၤလိပ္စာသင္တန္းေတြကိုလည္း စက္ဘီးနင္းၿပီး သြားတက္လိုက္တာပဲ။ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ ညပိုင္း လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ထြက္ထိုင္ရင္လည္း ေနထိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ မတူတဲ့ တေနရာစီက သူငယ္ခ်င္းေတြ စက္ဘီးကိုယ္စီနဲ႕ ထြက္လာၿပီး လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မွာ ဆံုၾကတယ္။ စက္ဘီး မရိွတဲ့သူကို ရိွတဲ့သူက တင္နင္းလာရင္းေပါ့။

ၿမိဳ႕နယ္ၾကက္ေျခနီတပ္ရင္းမွာ လူမွဳေရးလုပ္ငန္းေတြ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္တဲ့အခ်ိန္တုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ ၾကက္ေျခနီအသင္းကို ဂ်ပန္ကေန စက္ဘီးေတြ လွဴေပးလို႕ ၿမိဳ႕နယ္အတြက္ ရတဲ့ေဝစုအေနနဲ႕ ကိုယ္ေတြဆီမွာ ၾကက္ေျခနီတပ္ရင္းပိုင္ စက္ဘီး ၄ စီး ရိွခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီစက္ဘီးေတြက ကိုယ္ေတြရဲ႕ လူမွဳေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အေတာ္ေလးကို အက်ိဳးျပဳခဲ့ဖူးတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ထဲက အစည္းအေဝးေတြ အခမ္းအနားေတြ တက္ဖို႕ဆိုရင္လည္း သံုးျဖစ္တယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ျပင္ပကို ၾကက္ေျခနီလုပ္ငန္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး လုပ္စရာေတြ ရိွလာရင္လည္း သံုးျဖစ္တယ္။ မွတ္မွတ္ရရ လိွဳင္မီးေဘးတုန္းက ကိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္က တပ္ဖြဲ႕ဝငေတြ မီးေဘးစခန္းမွာ တာဝန္ယူေတာ့ ကိုယ္ေတြ ေနာက္တန္းကေန အဲဒီတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြဆီ သူတို႕ လိုအပ္တာေတြကို စက္ဘီးနင္းၿပီး သြားပို႕ေပးၾကတယ္။ လခစားမဟုတ္တဲ့ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းဆိုေတာ့ အပိုသံုးဖို႕ ေငြလည္း မ်ားမ်ားစားစား မရိွၾကဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ စက္ဘီးနဲ႕ပဲ သြားသြားလာလာ လုပ္ခဲ့ၾကရတယ္။

အခုလည္း ေက်ာင္းသြားဖို႕ ေဝးေဝးလံလံ လမ္းေလွ်ာက္ေနရတဲ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို စက္ဘီးေတြ ေပးလွဴမယ္ဆိုတာ အေတာ္ကို ေကာင္းမြန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ပါပဲ။ စက္ဘီးေတြ လွဴတာဟာ ေရာင္းတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိေစခ်င္ပါတယ္။ သိရသေလာက္ စက္ဘီးေတြက အလကား ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သင့္ေတာ္တဲ့ ေစ်းတခုခုနဲ႕ ျပန္ဝယ္ရတာပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီႏုိင္ငံေတြကေန ျမန္မာျပည္ကို သယ္လာဖို႕အတြက္ သယ္ယူစရိတ္ဆိုတာ ရိွပါေသးတယ္။ လက္ရိွစက္ဘီးမွာ တပ္ထားတဲ့ ဖုန္းနဲ႕ဖြင့္ရတဲ့ ေသာ့ေတြ ျပန္လဲဖို႕လည္း လုပ္ရပါဦးမယ္။ ကုန္က်စရိတ္က စက္ဘီး ၁ စီးကို ေဒၚလာ ၅၀ ေလာက္ ရိွတယ္လို႕ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။

အဲဒီလို စက္ဘီးလွဴမယ့္ကိစၥကို တခ်ိဳ႕ေတြက စိုးရိမ္တႀကီးနဲ႕ ေထာက္ျပေဝဖန္တာကိုလည္း ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ သူတို႕ ေထာက္ျပတာက အမိွဳက္ပါ။ တရုတ္ျပည္မွာ အဲဒီလို စက္ဘီးေတြကို အမိွဳက္ပံုႀကီးလို ပစ္ထားတာကို ျမင္ဖူးၾကပါမယ္။ စက္ဘီးသခႋ်ဳင္းလို႕ ေခၚၾကတာေပါ့။ သူတုိ႕အျမင္က အဲဒီလို အမိွဳက္ေတြကို ျမန္မာျပည္မွာ လာစြန္႕ပစ္တယ္ေပါ့။ ျမန္မာျပည္ႀကီးဟာ ႏုိင္ငံတကာက လာပစ္မယ့္ အမိွဳက္ေတြရဲ႕ အမိွဳက္ပံုသေဘာမ်ိဳး ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ဟာကို ေထာက္ရွဳရင္ ဒါဟာ သင့္ေတာ္တဲ့ စိုးရိမ္မွဳပါပဲ။ ဟိုတေလာက မေလးရွားက သူ႕ႏိုင္ငံထဲကို တင္ပို႕လာတဲ့ ပလစ္တစ္စြန္႕ပစ္အမိွဳက္ ကြန္တိန္နာေတြကို မူလႏုိင္ငံဆီကို ျပန္ပို႕ဖို႕ လုပ္ေနတာမ်ိဳး ဖတ္လိုက္ရေသးတယ္။

ဒါေပမယ့္ အခုကိစၥမွာ စက္ဘီးေတြက အမွိဳက္အဆင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ အသစ္နီးပါး ေကာင္းေနတဲ့ ပစၥည္းေတြပါ။ လက္ရိွတိုင္းျပည္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ ေက်းလက္ေန ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြအတြက္ အသံုးဝင္မယ့္ သင့္ေတာ္မယ့္ စက္ဘီးေတြပါ။ ကိုယ္ေတြ ျမန္မာျပည္ႀကီးမွာေတာင္ သူမ်ားသံုးၿပီးသား ကားေဟာင္းေတြကို တယုတယ စီးေနခဲ့တာ အခုအခ်ိန္ထိပဲ မဟုတ္လား။ အဲဒီကားေတြကလည္း အဲဒီမူလနုိင္ငံေတြမွာ ကားသခ်ႋဳင္းမွာ ပစ္ထားရမယ့္ ကားေတြလည္း ပါလာႏိုင္တာပဲေလ။

ဒါေၾကာင့္ အခုစက္ဘီးေတြလွဴမယ့္ အစီအစဥ္ဟာ လိုအပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကြက္တိျဖစ္လာတဲ့ အရာျဖစ္လို႕ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ သယ္ဆိုင္ရာနယ္ေျမက ေက်ာင္းေတြနဲ႕ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၿပီး လိုအပ္ေနတဲ့သူေတြ လက္ထဲကို စက္ဘီးေတြ တိုက္ရိုက္ ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးၾကပါလုိ႕ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

Well, you get what you pay for

စကၤာပူမွာ ဘတ္စ္ကား စီးရတာ အဆင္ေျပတယ္။ လြယ္ကူတယ္။ အဲကြန္းေတြကလည္း ေအးေတာ့ ခရီးသြားရတာ သက္ေတာင့္သက္သာ ရိွတယ္။ ဘတ္စ္ကားေတြကလည္း အခ်ိန္မွန္တယ္။ မွတ္တိုင္ေတြလည္း သပ္သပ္ရပ္ရပ္ သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း ရိွတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မွဳေတြကို ေပးထားၿပီး ကားခကုိလည္း တန္ေအာင္ ယူပါတယ္။ အနီးအနား မွတ္တိုင္ ၁ ခု စာ စီးရင္ေတာင္ ၈၃ ဆင့္ (ျမန္မာေငြ ၈၅၀ က်ပ္ ၀န္းက်င္) ေပးရပါတယ္။ ၅ ကီလိုမီတာ အထက္ဆိုိရင္ ၁ ေဒၚလာေက်ာ္ (ျမန္မာေငြ ၁ ေထာင္ေက်ာ္) ေပးရပါၿပီ။ အျမင့္ဆံုးေပးရတဲ့ ဘတ္စ္ကားခကေတာ့ ၂ ေဒၚလာ ၈ ဆင့္ (ျမန္မာေငြ ၂ ေထာင္ေက်ာ္) ပါ။

စကၤာပူမွာ မီးမွန္ပါတယ္။ မီးအားလည္း ၿငိမ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ မီတာခကိုလည္း တန္ေအာင္ ယူပါတယ္။ မီတာခက ၃ လ တခါ အေျပာင္းအလဲ ရိွတတ္ပါတယ္။ လတ္တေလာမွာ မီတာခက ၁ ကီလုိဝပ္ (kWh) ကို ၂၄.၃၉ ဆင့္ပါ။ ျမန္မာေငြနဲ႕ဆိုရင္ ၂၅၀ က်ပ္ ပတ္ဝန္းက်င္ ရိွပါမယ္။ ေလ့လာမိသေလာက္ စကၤာပူမွာ မီတာခ သတ္မွတ္တာမွာ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ၂ ပိုင္းခြဲထားၿပီး တြက္ခ်က္သတ္မွတ္ပါတယ္။ Fuel Cost နဲ႕ Non Fuel Cost ဆိုၿပီးေတာ့ ခြဲျခားထားတယ္။ Fuel cost ကေတာ့ ဂတ္စ္ဖိုးေတြပါ။ စကၤာပူရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မွဳ ၉၅% က သဘာဝဓါတ္ေငြ႕ ဂတ္စ္ သံုးထားတာပါ။ ဂတ္စ္ဖိုး အတက္အက် ရိွတုိင္း မီတာခ အေျပာင္းအလဲ ရိွပါတယ္။ Non Fuel Cost မွာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္စက္ရံု ေဆာက္လုပ္စရိတ္ ျပဳျပင္ထိိန္းသိမ္း ကုန္က်စရိတ္ေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြအတြက္ ေပးရတဲ့ လစာေတြ၊ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ႀကိဳးလိုင္းေတြရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ေတြ၊ မီတာခ ဖတ္ရတဲ့ စရိတ္ေတြ အကုန္ တြက္ခ်က္ပါတယ္။

ပစၥည္း အရည္အေသြးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးလည္း ေျပာခ်င္တာေတြ ရိွပါတယ္။ အဝတ္အထည္ေတြပဲ ဆိုပါေတာ့။ တရုတ္တန္းမွာဆို တီရွပ္ ၃ ထည္ကိုမွ ေဒၚလာ ၁၀ ပဲ ေပးရတာမ်ိဳးေတြ ရိွတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ကုန္တိုက္ႀကီးေတြထဲမွာ နာမည္ေက်ာ္တံဆိပ္ေတြနဲ႕ တီရွပ္ေတြဆို ၁ ထည္ကို ေဒၚလာ ၃၀ ကေန ၈၀ ေက်ာ္အထိ ေပးရတယ္။ တရုတ္တန္းက ၁၀ ဖိုး ၃ ထည္ တီရွပ္ေတြက ေရ ၃ ခါေလာက္ ေလွ်ာ္ၿပီးရင္ အေတာ္ေလးကို ရြဲသြားၿပီ။ ပံုစံလည္း ပ်က္ေနၿပီ။ အေရာင္ေတြလည္း မွိန္ကုန္ၿပီ။ ေစ်းႀကီးေပး ဝယ္ထားရတဲ့ နာမည္ေက်ာ္တံဆိပ္နဲ႕ တီရွပ္က ၃ ႏွစ္ေလာက္ ဝတ္ထားတာေတာင္ အခုထိ အေရာင္လည္း မမွိန္၊ ပံုစံလည္း မပ်က္ပဲ ရိွေနတယ္။ တန္ရာတန္ေၾကး ဆိုတာကို အဲဒီလို တီရွပ္ေတြကေန သေဘာေပါက္ နားလည္လိုက္တယ္။

ေကာင္းတာေတြ လိုခ်င္ရင္ တန္ေအာင္လည္း ျပန္ေပးရမယ္ ဆိုတာကို သတိျပဳေစခ်င္တာပါ။ ေကာင္းတာေတြ လိုခ်င္ၿပီး တန္ရာတန္ေၾကး မေပးႏိုင္တဲ့အခါမွာ အခ်ိန္တခုၾကာတဲ့အခါ ေကာင္းတာေတြဟာ မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီလို အရည္အေသြး ဝန္ေဆာင္မွဳ ေကာင္းတာေတြကို ေရရွည္ ဆက္လက္ ထိန္းထားႏိုင္ဖို႕ဆုိတာမွာ မွန္ကန္တဲ့ ဦးေဆာင္မွဳအျပင္ ေငြအင္အားလည္း လိုပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းေတြ စက္ပစၥည္းေတြ ဝယ္ဖို႕၊ ေကာင္းတဲ့ ေတာ္တဲ့ ထူးခၽြန္တဲ့ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႕အစည္းေတြကို လစာေပးႏိုင္ဖို႕၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမွဳေတြ လုပ္ႏိုင္ဖိို႕... ေငြလုိပါတယ္။ ေငြမရိွရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေတြလည္း ေရရွည္မွာ ဆက္မရိွႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ေကာင္းတာေတြ မလုပ္ႏိုင္ေသးလို႕ တန္ေအာင္ မေပးႏုိင္ဘူး ဆုိတာနဲ႕ တန္ေအာင္ ေပးမယ္... ေကာင္းသထက္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကပါဆိုတာမွာ ရလဒ္က မတူဘူး ဆိုတာလည္း သတိခ်ပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အရွံဳးခံၿပီး လုပ္ေနရတာဟာ ေရရွည္အတြက္ မေကာင္းဘူး။ လုပ္သမွ် ရွံဳးေနတဲ့အခါမွာ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႕ အင္အား မရိွေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအစား သင့္တင့္သေလာက္ ေကာက္ခံၿပီး ေကာင္းသထက္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႕ကို ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေတြကလည္း ေရတိုကို မၾကည္႕ပဲ ေရရွည္ကို ၾကည္႕ဖို႕ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ ေပးလိုက္ရတာပဲ မျမင္ပဲ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေနတာကို ျမင္တတ္ဖို႕လည္း လိုပါတယ္။ ကိုယ့္မ်ိဳးဆက္ရဲ႕ အနာဂတ္ေတြ ကိုယ္ေတြထက္ အဆေပါင္း မ်ားစြာ ေကာင္းမြန္ဖို႕အတြက္ အနစ္နာခံမွဳေတြ လိုအပ္တဲ့ ေပးဆပ္မွဳေတြ ကိုယ္စီကိုယ္စီ လုပ္လိုက္ၾကပါေလ။ ၿပိဳင္တူရုန္းရင္ ႏြံထဲက လြတ္ၾကမွာပါ။

Why rule of law?

ဟိုတေလာက ရံုးအျပန္ ကားဂိတ္ကို လမ္းေလွ်ာက္သြားေနတုန္း လူသြားလမ္းေဘးက ျမက္ခင္းထဲမွာ ၾကက္တူေရြး ၁ ေကာင္ ေသေနတာ ေတြ႕လိုက္တယ္။ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ပဲေပါ့။ ဒီေန႕ ရံုးအလာ ကားဂိတ္ကေန လမ္းေလွ်ာက္လာေတာ့ အဲဒီျမက္ခင္းေရွ႕နားက အေဆာက္အဦး ေခါင္မိုးေပၚမွာ ၾကက္တူေရြး ၇ ေကာင္ေလာက္ ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ နားေနတဲ့အေကာင္နဲ႕ ပ်ံေနတဲ့ အေကာင္နဲ႕။ ေက်ာင္းေတြ အိမ္ေတြ ရံုးေတြ ရိွေနတဲ့ လူေနရပ္ကြက္ႀကီးထဲမွာ ၾကက္တူေရြးအုပ္လိုက္ႀကီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပ်ံသန္းလို႕ ရေနတာကို ပထမဦးဆုံး ေတြ႕ဖူးတာပါပဲ။

စကၤာပူမွာ တျခားငွက္ေတြလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရိွတာ သတိထားမိတယ္။ ခိုနဲ႕ ဆက္ရက္ကေတာ့ အေပါဆံုးပဲ။ တခ်ိဳ႕ ျမက္ခင္းျပင္နဲ႕ ေရေျမာင္းႀကီးေတြမွာေတာ့ သဘာဝအတုိင္း အစာရွာေနတဲ့ ဗ်ိဳင္းေတြကို အုပ္စုလိုက္ ေတြ႕ရေလ့ရိွတယ္။ ငွက္ဝါေလးေတြနဲ႕ ႏွံၿပီစုတ္လည္း ေတြ႕ရတယ္။ ဥၾသကေတာ့ အသံပဲ ၾကားရတယ္။ စာကေလးနဲ႕ က်ီးကန္းကေတာ့ ရွားတယ္။

စကၤာပူမွာက လူေနရပ္ကြက္နဲ႕ ရံုးေတြပတ္ဝန္းက်င္မွာ သစ္ပင္ႀကီးေတြ အမ်ားႀကီးရိွေတာ့ ငွက္ေတြလည္း နားခိုစရာ၊ အစာရွာစရာ ရိွသြားတယ္။ ေနာက္တခုက စကၤာပူမွာက တရားဥပေဒ စိုးမိုးတယ္။ လမ္းေဘးက အပင္ေတြမွာ သီးေနတဲ့ အသီးေတြ ပန္းေတြ ခူးခြင့္မရိွဘူး။ ခိုးခူးလို႕ မိသြားရင္ ဒဏ္ေငြေဆာင္ေပေတာ့ပဲ။ ေဆာင္ရတဲ့ ဒဏ္ေငြနဲ႕ အဲဒီလို အသီးမ်ိဳးကို ဝယ္စားရင္ ေပးရမယ့္ တန္ဖိုး ယွဥ္လိုက္ရင္ ဒဏ္ေငြက မတရားမ်ားေတာ့ ေတာ္ရံုတန္ရံု ဘယ္သူမွ ခိုးခူးမစားၾကေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အပင္ေတြမွာ အသီးေတြ ျပြတ္ခဲေနတာကို ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။ အသီးေတြ ရိွေတာ့လည္း ငွက္ေတြလည္း သဘာဝအတုိင္း အစာရွာလို႕ ရတာေပါ့။

လူေတြကလည္း ငွက္ေတြ ရွဥ္႕ေတြ တျခားတိရစာၦန္ေတြကို အေၾကာင္းမဲ့ ရန္မရွာဘူး။ သဘာ၀အတုိင္းပဲ လႊတ္ထားေပးတယ္။ ဖမ္းတာလည္း မရိွဘူး။ အိမ္မွာ အေကာင္ပေလာင္ ေမြးရတဲ့ အလုပ္ကို တာဝန္မယူႏိုင္တာလည္း ပါမယ္ ထင္တယ္။ ေခြးေမြးရင္ေတာင္ အေတာ္ အလုပ္ရွဳပ္ခံရတာမ်ိဳးေလ။ မနက္ကေတာင္ ရံုးအလာ အိမ္ေအာက္မွာ ေခြးေက်ာင္းရင္ ျမက္ခင္းေပၚမွာ ေခြးပါခဲ့သမွ် ခ်ီးတံုးေတြကို လက္အိတ္နဲ႕ တခုမက်န္ ေကာက္ေနရတဲ့ အန္တီႀကီးကိုေတာင္ ေတြ႕ခဲ့ေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ တိရစာၦန္ေတြကို ႏွိပ္စက္တာလည္း မရိွသေလာက္ နည္းတယ္။ လူေနတုိက္ခန္းေတြမွာ ရိွေနတဲ့ ေၾကာင္ေတြကို ႏွိပ္စက္တာ သတ္ပစ္တာမ်ိဳး... တိုက္အျမင့္ကေန ပစ္ခ်တာမ်ိဳးေတြ ရိွရင္လည္း ဥပေဒနဲ႕အညီ တရားစြဲဆို အျပစ္ေပးတာမ်ိဳး ရိွတယ္။

ဆိုလိုခ်င္တာက တရားဥပေဒသာ စိုးမိုးပါေစ အဲဒီတုိင္းျပည္မွာ လူေတြတင္မကဘူး သက္ရိွသတၱဝါမ်ိဳးစံုနဲ႕ အပင္ေတြပါ စိတ္ခ်မ္းသာမွဳ ရေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕ လူတန္းေစ့မယ့္ ဘ၀မ်ိဳးကို ဖန္တီးမယ္ဆိုရင္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးက အဓိကပါပဲ။

Bad Experience with Batam Immigration

စကၤာပူနားမွာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံပိုင္ ဘာတန္နဲ႕ ဘင္တန္ ဆိုတဲ့ ကၽြန္းေတြ ရိွပါတယ္။ အဲဒီကို Speedboat နဲ႕ သြားရင္ ၁ နာရီ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ ၾကာပါတယ္။ ပိတ္ရက္ေတြမွာ စကၤာပူက လူေတြ အဲဒီကၽြန္းဘက္ကို အလည္သေဘာမ်ိဳးနဲ႕ ေန႕ခ်င္းျပန္ခရီးေတြ ထြက္ေလ့ရိွတတ္ၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္က အလည္လာတဲ့ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြကိုလည္း စကၤာပူအနီးအနားက ကၽြန္းျဖစ္ေနလို႕ ေရာက္ဖူးေအာင္ဆိုၿပီး လိုက္ပို႕တတ္ၾကပါေသးတယ္။ ျမန္မာေတြ အင္ဒိုနီးရွားကို သြားလည္မယ္ဆိုရင္ ဗီဇာလည္း မလိုဘူးေလ။

ဒါေပမယ့္ စကၤာပူကို အလည္လာၿပီး အင္ဒိုကို ထပ္ဆင့္ ၀င္လည္တဲ့ ျမန္မာေတြရဲ႕ စကၤာပူမွာ ေနထိုင္ခြင့္သက္တမ္း ၂ ပတ္ေအာက္ ေရာက္ေနတဲ့အခါမွာ ဒါမွမဟုတ္ ေန႕ခ်င္းျပန္ခရီး ျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာ အဲဒီကၽြန္းက အင္ဒိုနီးရွား လဝကအရာရိွေတြက အဲဒီခရီးသည္ကို ေငြညွစ္တတ္ပါတယ္။ သူတုိ႕ ယူဆတာက စကၤာပူကေန အင္ဒိုဘက္ကို ခဏ အထြက္ျပၿပီး စကၤာပူမွာ ေနထိုင္ခြင့္ သက္တမ္း တိုးဖို႕ လုပ္တယ္လုိ႕ပဲ ျမင္ပါတယ္။ ျမန္မာခရီးသည္ ၁ ေယာက္ကို စလံုး ေဒၚလာ ၁၀၀ ေတာင္းပါတယ္။ ၿပံဳးျပငိုျပ ညိွႏိွဳင္းၿပီးရင္ေတာ့ ေဒၚလာ ၅၀ ေလာက္နဲ႕ ကိစၥျပတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြလည္း ေဒၚလာ ၃၀ နဲ႕ ရတယ္လုိ႕ ေျပာၾကျပန္တယ္။ 

ေျပာခ်င္တာက... စကၤာပူမွာ အလည္အပတ္ ေနထိုင္ခြင့္သက္တမ္း တိုးဖို႕ ခဏအထြက္ျပခ်င္ရင္ေတာ့ ကိစၥမရိွပါဘူး။ အဲဒီလို မဟုတ္ပဲ... အလည္သေဘာမ်ိဳးနဲ႕ ေရာက္ဖူးခ်င္လို႕ အဲဒီကၽြန္းေတြဘက္ကို သြားလည္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အင္ဒိုဘက္မွာ ေငြညွစ္တတ္တာကို သတိထား သိရိွႏိုင္ေအာင္ ေဝမွ်တာပါ။ စကၤာပူဘက္ကေတာ့ ဘာမွ မလုပ္ပါဘူး။ အျပန္ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ျပႏိုင္ရင္ အဝင္တံုး ထုေပးလိုက္တာပါပဲ။

Just do the best you can

ျမန္မာျပည္မွာ ရာသီဥတုက ပူေနတဲ့ၾကားက မီးေတြပ်က္ေနတာကို ကိုယ္ခ်င္းစာပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေျပာခ်င္ေျပာပါမယ္... မီးမပ်က္တဲ့ေနရာမွာ ေနၿပီး အေဝးကေန ကိုယ္ခ်င္းစာေနတာ ဘာလုပ္ရမလဲေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ္ေတြလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ေနတဲ့အခ်ိန္တုန္းကလည္း မီးပ်က္တဲ့ဒဏ္ကို အလူးအလဲ ခံစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီအေတြ႕အႀကံဳကို အေျခခံၿပီး ကိုယ္ခ်င္းစာမိတာပါ။

မီးပ်က္ေတာ့ အသံေတြ ထြက္ပါတယ္။ ရာသီဥတုကလည္း ပူေတာ့ စိတ္ေတြ အိုက္ၿပီး ေဒါသသံေတြလည္း ပါလာတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕တခ်ိဳ႕ေတြဆီကေန အျပစ္တင္သံေတြ ထြက္လာျပန္ေရာ။ အစိုးရဘက္လည္း လက္ညိဳးထိုးၾကတာေပါ့။ ဘာလုပ္ေနသလဲ။ ဘာေတြ လုပ္ေပးမလဲေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကိုယ့္အစိုးရဆီကေန အားကိုး ရွာၾကတဲ့ သေဘာပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အခြင့္အေရးရတုန္းေလး ဖဲ့ထားဦးမွ ဆိုၿပီး လုပ္ၾကတဲ့ သေဘာလည္း ရိွႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုစာကို ဘယ္လို စိတ္ထားနဲ႕ ေရးတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ကုိယ့္အေၾကာင္း ကိုယ္အသိဆံုးပါပဲေလ။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ေႏြရာသီမွာ မီးမႏိုင္တာကေတာ့ ႀကိဳတင္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသင့္ပါတယ္။ ဆည္ေတြလည္း ေရနည္းကုန္သလို တျခား လွ်ပ္စစ္မီးရႏိုင္စရာ အေျခအေနေတြလည္း မရိွဘူးေလ။ ေက်ာက္မီးေသြးသံုး ဓါတ္အားေပးစက္ရံု တည္ေဆာက္ဖို႕ ဆိုတာလည္း ကန္႕ကြက္မွဳေတြေၾကာင့္ ရပ္တန္႕ေနတယ္။ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္သံုးတာတုိ႕ ေလအားလွ်ပ္စစ္တို႕ ဆိုတာေတြလည္း မျဖစ္လာေသးဘူး။ ဒီဇယ္နဲ႕ ေမာင္းမယ္ဆိုရင္လည္း ကုန္က်စရိတ္က အေတာ္မ်ားမယ္။ အစိုးရရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္အရ လုပ္ေပးႏိုင္မယ့္ကိန္း မျမင္မိဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္စရာ ရိွဦးမလဲ။

ကိုယ္ေတြက အဲဒီလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပး နယ္ပယ္ထဲက မဟုတ္ေတာ့ ပညာရွင္ေတြလို မသိႏုိင္ မေတြးႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ျမင္တာကေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ ဘာမွ လုပ္မရပဲ လမ္းဆံုးေနသလိုပဲ။ ႏွစ္တိုင္း ဒီလိုပဲ လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္ေတြ အနည္းနဲ႕အမ်ား ဆက္ျဖစ္ေနဦးမယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။
လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္ဖုိ႕ကိစၥက ကိုယ္ေတြ လက္ထဲမွာ လုပ္စရာ မရိွတာကို သေဘာေပါက္ၿပီ ဆိုရင္ အပူဒဏ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႕ေတာ့ ကိုယ္ေတြ လုပ္ႏိုင္တာေတြကိုပဲ လုပ္ထားၾကဖို႕ လိုပါမယ္။ အရိပ္ရ အပင္မ်ားမ်ား စိုက္ၾကပါ။ သဘာဝ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းပါ။ ေရအရင္းအျမစ္ေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ပါ။ ထိုင္ေနလို႕ေတာ့ ဘာမွ ျဖစ္မလာပါဘူးေလ။

Education = Brighter Future

ဒီေန႕မွာ ျမန္မာျပည္မွာ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ေျဖဆိုရတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းေလး ဖတ္မိေတာ့ အင္တာနက္မွာ ျဖန္႕ေဝေနတဲ့ တက္က်မ္းလိုလို က်က်မ္းလိုလို ၾကက္စြပ္ျပဳတ္လိုလို ဂ်င္းအႀကီးစားကို သတိသြားရမိတယ္။

အဲဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ တကၠသိုလ္ကေန ဘြဲ႕မရခဲ့ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့သူေတြ အေၾကာင္းေပါ့။ ဘြဲ႕မရလည္း ဘာအေရးလဲ။ ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္ႏုိင္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ပညာေရးမွာ ခရီးမေပါက္တဲ့သူေတြကို စိတ္ဓါတ္ မက်ေစလိုလို႕ အားေပးတဲ့ သေဘာလည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုတ္ရာတျခား ရွရာတျခား ျဖစ္ၿပီး... ပညာေရးက အေရးမႀကီးဘူးလို႕ ထင္သြားတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဥပမာေပးတာကေတာ့ Steve Job, Bill Gate, Mark Zuckerberg တို႕ေပါ့။ အဲဒီလို ဥပမာေပးထားတဲ့ လူေတြ တက္ခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္ကိုလည္း ျပန္ၾကည္႕ပါဦး။ ေတာ္ရိေရာရိေတြ တက္လို႕ရတဲ့ တကၠသိုလ္မ်ိဳးေတြမွ မဟုတ္တာ။ ဆိုလိုခ်င္တာက သူတုိ႕ဟာ တကၠသိုလ္ကေန ဘြဲ႕မရခဲ့ေပမယ့္ ပညာေရးမွာ အခ်ဥ္ေတြေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ဘူးေလ။ ပညာေရးမွာ အေျခခံေကာင္းခဲ့ၿပီး အေတာ္ေလးကို ထူးခၽြန္ခဲ့ၾကတာမ်ိဳးပါ။

အဓိက ေျပာခ်င္တာက ပညာေရးကို ဦးစားေပးဖို႕ လိုတယ္ ဆိုတာေလး ေထာက္ျပခ်င္တာပါ။ ပညာေရး အေျခခံ မေကာင္းပဲနဲ႕ ေအာင္ျမင္တဲ့လူဆိုတာ ေလာကမွာ အမ်ားႀကီး မရိွပါဘူး။ သူတုိ႕မွာ တျခား ထူးခၽြန္မွဳေတြ ရိွေနလို႕ ေအာင္ျမင္လာတာပါ။ ဥပမာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းတာမ်ိဳး၊ စီးပြါးေရးအျမင္ ရိွတာမ်ိဳးေပါ့။

ဘြဲ႕မရလည္း ဘာအေရးလဲလို႕ မထင္ၾကပါနဲ႕။ ဘြဲ႕ရနဲ႕ ဘြဲ႕ရ မဟုတ္ရင္ အလုပ္အကိုင္မွာလည္း ကြာလာပါတယ္။ စကၤာပူမွာဆုိ Professional အလုပ္နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဒီပလိုမာ ဒါမွမဟုတ္ ဘြဲ႕ရျဖစ္မွ အလုပ္ လုပ္ခြင့္ Pass (SPass, EP) ထုတ္ေပးတာမ်ိဳးပါ။ ကိုယ္က မိုးပ်ံေအာင္ ေတာ္ေနတတ္ေနၿပီး Pass အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဘြဲ႕တခုခု မရထားရင္ Pass မရတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘြဲ႕ရျဖစ္ေနၿပီး တျခား အလုပ္ၾကမ္း သြားလုပ္တာကေတာ့ တပိုင္းေပါ့ေလ။

အဲဒီေတာ့ ၾကိဳးစားၾကပါ။ ပညာေရးကို အေရးမႀကီးဘူးလို႕ မထင္ပါနဲ႕။ အခု ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ အေရးမႀကီးဘူး ထင္ၿပီး ပစ္ထားခဲ့တဲ့အရာေတြဟာ တခ်ိန္မွာ တန္ဖိုးႀကီးႀကီး ေပးရတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိန္က စကားေျပာပါတယ္။

Applying newborn passport in Myanmar Embassy - SG

စကၤာပူမွာ ေမြးတဲ့ ေမြးကင္းစကေလးအတြက္ ျမန္မာသံရံုးမွာ passport ေလွ်ာက္ဖို႕လိုလာရင္ ဘာေတြ ဘယ္လို လုပ္ရသလဲဆိုတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳကို ျပန္လည္ ေဝမွ်ပါမယ္။

သားကို ၁၉ ရက္ေန႕ ဇန္န၀ါရီလ ၂၀၁၉ မွာ စကၤာပူက ေဆးရံုတခုမွာ ေမြးပါတယ္။ ေမြးၿပီး ၃ ရက္အၾကာ ေဆးရံုဆင္းမယ့္ေန႕ ၂၁ ရက္ေန႕ ဇန္နဝါရီမွာ ေဆးရံုမွာပဲ ေမြးစာရင္း (Birth Certificate) လုပ္ပါတယ္။ ေမြးစာရင္းနဲ႕အတူ စကၤာပူ လဝက ICA က Special Pass ကို ေမြးဖြားတဲ့ေန႕ကေန စၿပီး ၄၂ ရက္စာ (ရက္သတၱပတ္ ၆ ပတ္) ထုတ္ေပးပါတယ္။ အဲဒါကို Advisory Note လို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ ၄၂ ရက္အတြင္းမွာ ကေလးအတြက္ ျမန္မာသံရံုးမွာ passport ေလွ်ာက္ရပါမယ္။

ျမန္မာသံရံုးမွာ Newborn အတြက္ passport လုပ္တဲ့အခါမွာ အဆင့္ ၂ ဆင့္ ရိွပါတယ္။ ပထမအဆင့္က passport အသစ္လုပ္ခြင့္ကို ျမန္မာသံရံုးကေနတဆင့္ ေလွ်ာက္ထားရတာပါ။ အဲဒီဟာကို ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးေရးအဖြဲ႕က စိစစ္ၿပီး ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီးဆိုရင္ ဒုတိယအဆင့္က ျမန္မာသံရံုးမွာ passport လုပ္ရတာပါ။

ပထမအဆင့္အတြက္ စကၤာပူက ျမန္မာသံရံုးရဲ႕ Website မွာ အရင္ဦးဆံုး Online Appointment ယူရပါတယ္။ Newborn Baby Passport ဆိုတာကို ႏွိပ္ရပါမယ္။ အဲဒီမွာ ပထမအဆင့္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြကို download လုပ္ဖိို႕ ေပးထားသလို ဒုတိယအဆင့္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြကို download လုပ္ဖို႕လည္း ေပးထားပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့စာရြက္စာတမ္းေတြကို download လုပ္ထားပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ Online Appointment လုပ္ၿပီး လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ျဖည္႕သြင္းပါ။ ၿပီးရင္ ကိုယ္ ျဖည္႕ခဲ့တဲ့ email ထဲကို ျမန္မာသံရံုးက Confirmation Link ေလး လွမ္းပို႕တဲ့အခါ Confirm လုပ္ေပးဖို႕ လိုပါတယ္။ Confirm လုပ္ၿပီးရင္ email ထဲကို Token နံပါတ္နဲ႕အတူ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္ ျဖည္႕ဖို႕ေလွ်ာက္လႊာပံုစံ ပါတဲ့ email တေစာင္ ဝင္လာပါမယ္။ အဲဒီေလွ်ာက္လႊာက ၁ ေစာင္တည္း ဆုိေပမယ့္ မိတၱဴ ၃ စံု ထုတ္ထားဖို႕ လိုပါတယ္။

ပထမအဆင့္မွာ ျဖည္႕ရတဲ့ စာရြက္စာတမ္း ေလွ်ာက္လႊာေတြ အေတာ္မ်ားပါတယ္။ မိဘ ၂ ပါးရဲ႕ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္နဲ႕ ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ကေလးရဲ႕ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္ေတြ ျဖည္႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္ ေလွ်ာက္လႊာက စာမ်က္ႏွာ ၈ မ်က္ႏွာ ရိွပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အေဖ အေမရဲ႕ မိဘေမာင္ႏွမ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြပါ ျဖည္႕သြင္းရပါတယ္။ အဲဒီ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္မွာ မိဘ ၂ ပါးနဲ႕ ကေလးရဲ႕ ဓါတ္ပံုလည္း ကပ္ေပးရပါတယ္။ တျခား လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြက မိဘ ၂ ပါးရဲ႕ Passport မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ စကၤာပူမွာ လက္ရိွကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ID Card (PR, EP, SPass, DP) မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ ျမန္မာျပည္က ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ျပား မိတၱဴ၊ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ ကေလးရဲ႕ ေမြးစာရင္း မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ အလုပ္ လုပ္တဲ့ မိဘရဲ႕ စကၤာပူက ျမန္မာသံရံုးမွာ အခြန္ေဆာင္ထားေၾကာင္း အခြန္ေျပစာ မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ။

အဲဒါေတြ ျပင္ဆင္ၿပီးၿပီဆိုုရင္ ျမန္မာသံရံုးကို Appointment ယူထားတဲ့ရက္မွာ သြားပါ။ သြားတဲ့အခါမွာ ေကာင္တာနံပါတ္ ၃ မွာ ကိုယ္ျပင္ဆင္လာတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ျပည္႕စံုမွဳ ရိွမရိွ အရင္ သြားစစ္သင့္ပါတယ္။ ေကာင္တာနံပါတ္ ၃ က ဓါတ္ပံုရိုက္တဲ့အခန္းရဲ႕ အေနာက္အတြင္းဘက္မွာ ရိွပါတယ္။ မိတၱဴကူးဖို႕ လိုအပ္တာေတြ ရွိရင္လည္း အဲဒီမွာ ကူးေပးပါတယ္။ ၁ ေစာင္ကို စကၤာပူ ၅၀ ဆင့္ (ျပား ၅၀) ေပးရပါတယ္။ အဲဒီမွာ စစ္ေဆးၿပီးရင္ ေကာင္တာနံပါတ္ ၁ နဲ႕ ၂ က Token နံပါတ္ ေခၚပါမယ္။ ကိုယ့္နံပါတ္ကို ေခၚတဲ့အခါမွာ အဲဒီစာရြက္စာတမ္းေတြကို ေပးလိုက္ပါ။ သူတုိ႕က စစ္ေဆးၿပီးတဲ့အခါ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ အခ်က္္အလက္ေတြ ျဖည္႕ပါတယ္။ အဲဒီလို အခ်က္အလက္ ျဖည္႕သြင္းတဲ့ အက်ိဳးေဆာင္ခအေနနဲ႕ စကၤာပူေဒၚလာ ၂၀ ေပးရပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ အဲဒီစာရြက္စာတမ္းေတြကို ေကာင္တာနံပါတ္ ၅ နဲ႕ ၆ တခုခုမွာ တန္းစီၿပီး ေလွ်ာက္လႊာတင္ပါ။ အဲဒီေကာင္တာကေန passport ေလွ်ာက္ထားေၾကာင္း သံရံုးေထာက္ခံစာ လာထုတ္ဖို႕ ျဖတ္ပိုင္းတခု ျပန္ေပးပါမယ္။ အဲဒီဟာကို ညေန ၃ နာရီနဲ႕ ၄ နာရီၾကားမွာ သြားထုတ္ရပါတယ္။ ေထာက္ခံစာဖိုး စကၤာပူေဒၚလာ ၈ ေဒၚလာ ေပးရပါတယ္။

အဲဒီေထာက္ခံစာ ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ရက္သတၱပတ္ ၂ ပတ္ေလာက္မွာ သံရံုး website မွာ passport အသစ္ျပဳလုပ္ခြင့္ရတဲ့ စာရင္းမွာ ကိုယ့္ကေလးရဲ႕အမည္ ပါလာသလား ဆိုတာ ပံုမွန္ စစ္ၾကည္႕ေပးဖို႕ လိုပါၿပီ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ၁ လ ေလာက္ ၾကာတယ္ ေျပာၾကတယ္။ ကိုယ့္သားအလွည္႕မွာေတာ့ ၂ ပတ္တိတိမွာ အမည္စာရင္း ပါလာတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အမည္စာရင္း ပါလာၿပီ ဆိုရင္ ဒုတိယအဆင့္ passport လုပ္လို႕ ရပါၿပီ။ ထံုးစံအတုိင္း သံရံုး website မွာ Appointment တင္ပါ။ အဲဒီမွာ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ ျဖည္႕ပါ။ email ထဲကို Confirmation Link ပါတဲ့ စာ ဝင္လာပါမယ္။ Confirm လုပ္ၿပီးတဲ့အခါ Token နံပါတ္နဲ႕အတူ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ ေလွ်ာက္လႊာပါတဲ့ email ဝင္လာပါမယ္။

ဒုတိယအဆင့္မွာ ျဖည္႕ရတဲ့ ေလွ်ာက္လႊာက ၁ မ်က္ႏွာတည္းပါ။ အဲဒီမွာ ကေလးရဲ႕ ဓါတ္ပံု ၁ ပံု ကပ္ရပါမယ္။ passport မွာ ထည္႕ခ်င္တဲ့ ကေလးရဲ႕ ဓါတ္ပံုကို ဖုန္းထဲမွာ ယူသြားလို႕ ရပါတယ္။ အဲဒီ ဓါတ္ပံုကို ေကာင္တာနံပါတ္ ၃ မွာ email ကေနတဆင့္ ပုိ႕ေပးလို႕ ရပါတယ္။ ဓါတ္ပံု ထုတ္ၿပီးသား ရိွရင္လည္း အဲဒီပံုကို ေပးလိုက္လို႕ ရပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္မွာ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြက မိဘ ၂ ပါးရဲ႕ Passport မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ စကၤာပူမွာ လက္ရိွကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ID Card (PR, EP, SPass, DP) မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ ကေလးရဲ႕ ေမြးစာရင္း မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ၊ အလုပ္ လုပ္တဲ့ မိဘရဲ႕ စကၤာပူက ျမန္မာသံရံုးမွာ အခြန္ေဆာင္ထားေၾကာင္း အခြန္ေျပစာ မူရင္းနဲ႕ မိတၱဴ။ ဒုတိယအဆင့္မွာ ျမန္မာျပည္က ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ျပား မိတၱဴကိုေတာ့ မေတာင္းေတာ့ဘူး။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးေရးအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ passport အသစ္ျပဳလုပ္ခြင့္ရတဲ့ စာရင္းကိုလည္း သံရံုး website ကေန download လုပ္ၿပီး print ထုတ္သြားပါ။ အဲဒီစာရင္းကို မယူသြားျဖစ္ရင္လည္း ေကာင္တာနံပါတ္ ၃ မွာ print ထုတ္ေပးပါတယ္။

ကိုယ္ယူထားတဲ့ Token နံပါတ္ကို ေကာင္တာ ၁ နဲ႕ ၂ က ေခၚပါမယ္။ အဲဒီလို မေခၚခင္မွာ ေကာင္တာနံပါတ္ ၃ မွာ ျဖည္႕ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ စာရြက္စာတမ္းေတြ ျပည္႕စံုမွဳ ရိွမရိွ အရင္ စစ္ေဆးပါ။ အဲဒီလို ႀကိဳတင္ စစ္ထားေတာ့ လိုအပ္တာေတြ အစံုရိွေနတဲ့အခါမွာ ေကာင္တာ ၁ နဲ႕ ၂ မွာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ရိွေစပါတယ္။ ေကာင္တာနံပါတ္ ၁ နဲ႕ ၂ မွာ စာရြက္စာတမ္း မူရင္းေတြကို မိတၱဴေတြနဲ႕ တိုက္စစ္ၿပီးတဲ့အခါ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ အခ်က္္အလက္ေတြ ျဖည္႕ပါတယ္။ အဲဒီလို အခ်က္အလက္ ျဖည္႕သြင္းတဲ့ အက်ိဳးေဆာင္ခအေနနဲ႕ စကၤာပူေဒၚလာ ၂၀ ေပးရပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ ဓါတ္ပံုရိုက္တဲ့အခန္းကို သြားရပါတယ္။ email ပို႕ထားတဲ့ ဓါတ္ပံုကို ေလွ်ာက္လႊာနဲ႕ တြဲေပးၿပီး ျဖတ္ပိုင္းတခု ထုတ္ေပးပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ ေကာင္တာနံပါတ္ ၅ နဲ႕ ၆ တခုခုမွာ တန္းစီၿပီး အဲဒီျဖတ္ပိုင္းနဲ႕ ေလွ်ာက္လႊာကို တင္ပါ။ အဲဒီေကာင္တာကေန passport လာထုတ္ဖို႕ ျဖတ္ပိုင္းတခု ျပန္ေပးပါမယ္။ ညေန ၃ နာရီနဲ႕ ၄ နာရီၾကားမွာ အဲဒီ ျဖတ္ပိုင္းကို ျပၿပီး စကၤာပူေဒၚလာ ၃၅ ေဒၚလာ ေပးၿပီးတဲ့အခါ passport ထုတ္လို႕ ရပါၿပီ။

ပထမအဆင့္မွာ စုစုေပါင္း စကာၤပူ ၂၈ ေဒၚလာ ကုန္က်ပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္မွာ စကၤာပူ ၅၅ ေဒၚလာ ကုန္က်ပါတယ္။ မိတၱဴကူးခေတြေတာ့ ထည္႕မတြက္ထားဘူးေပါ့။ စကၤာပူက ျမန္မာသံရံုးမွာ ေမြးကင္းစကေလးအတြက္ passport ေလွ်ာက္တာကေတာ့ ဒါပါပဲကြယ္။ အစစအရာရာ အဆင္ေျပၾကပါေစ။