တန္ခူးလသည္ ႏွစ္၏ အစ၊ ႏွစ္ဦးလ ျဖစ္သည္။ ထံုးစံအားျဖင့္ ျမန္မာႏွစ္သစ္သည္ တန္ခူးလမွ အစျပဳသည္။ သို႕ရာတြင္ ျမန္မာႏွစ္ဆန္း တစ္ရက္သည္ အခါခပ္သိမ္း တန္ခူးလအတြင္း၌သာ က်ေရာက္သည္ မဟုတ္ေခ်။ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္သည္ တန္ခူးလ တစ္ရက္ရက္၌လည္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ က်ေရာက္သည္ မဟုတ္ေခ်။ ထို႕ေၾကာင့္ ႏွစ္သစ္မကူးမီ တန္ခူးလ၏ ရက္တုိ႕ကို ေႏွာင္းရက္၊ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီးေနာက္ ႏွစ္ဆန္းစ တန္ခူးလတို႕၏ ရက္တုိ႕ကို ဦးရက္ဟု သတ္မွတ္၍ ေႏွာင္းတန္ခူး၊ ဦးတန္ခူးဟူ၍ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ တန္ခူးလသည္ အဂၤလိပ္ ဧၿပီလႏွင့္ တိုက္ဆိုင္သည္။ ျမန္မာႏွစ္ဆန္း တစ္ရက္သည္ ဧၿပီလ ၁၃ ရက္မွ ၁၇ ရက္အတြင္း က်ေရာက္တတ္သည္။
တန္ခူးလတြင္ သႀကၤန္က်ေရာက္၍ ႏွစ္ေဟာင္းမွ ႏွစ္သစ္သို႕ ကူးေျပာင္းေလရာ ထိုလတြင္ တစ္ႏို္င္ငံလံုး၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို က်င္းပၾကသည္။ ျမန္မာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း ဆက္စပ္ေနေသာ ေလာႏို္င္ငံ၊ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႕တြင္ အလားတူပင္ ဧၿပီလ၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ယင္းပြဲေတာ္တို႕ထက္ ႀကီးက်ယ္၍ ေရွး အင္း၀ေခတ္ကပင္လွ်င္ အဂၤလိပ္ စေသာ တိုင္းတစ္ပါးသားတို႕က ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။
သႀကၤန္ဟူေသာ စကားသည္ သကၤႏၱဟူေသာ ပါဠိမွ ဆင္းသက္၍ ရြတ္ဆိုေသာအခါ သကၠတ၌ရိွေသာ ရရစ္သံျဖင့္ ရြတ္ဆိုရေသာ စကားျဖစ္သည္။ အဓိပၸါယ္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္၏။ ဤကမာၻေျမႀကီးသည္ ေနကိုဗဟုိျပဳ၍ မိႆရာသီမွ စ၍ ၿပိႆ၊ ေမထုန္၊ ကရကဋ္၊ သိဟ္၊ ကန္၊ တူ၊ ၿဗိစ၊ ဓႏု၊ မကာရ၊ ကုမ္၊ မိန္ ဟူေသာ ရာသီခြင္တို႕သို႕ အစဥ္လိုက္ ကူးေျပာင္း လွည္႕လည္ၿပီးေနာက္ သူရိယသိဒၶႏ ၱက်မ္းအလို ၃၆၅ ရက္ ၆ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ၃၇ စကၠန္႕ ျပည္႕ေသာအခါ၊ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မိႆရာသီအစ သုည အသာၤသို႕ ၀င္၏။ ဤကဲ့သို႕ ၀င္စအခ်ိန္တြင္ သႀကၤန္က်သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ႏွစ္မကူးေသးေခ်။ ေဗဒင္တြက္ရိုးက်မ္းမ်ား၌ ရ၀ိဖုဋျဂိဳဟ္စင္ႏွင့္ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ခြဲျခားျပသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မိႆရာသီသို႕ ထုိျဂိဳဟ္ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ေရာက္ေသာ အခ်ိန္ကာလသည္လည္း ကြဲျပားသည္။ မိႆရာသီသို႕ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋျဂိဳဟ္ ၀င္ေရာက္ရိွၿပီး၍ ၂ ရက္ ၄ နာရီ ၄ မိနစ္၊ စကၠန္႕ ၄၀ ၾကာမွ တနဂၤေႏြ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ေရာက္ရိွ၏။ ထုိကဲ့သို႕ ကြာျခားေသာ ႏွစ္ရက္ေက်ာ္ကာလသို႕ ၀င္ေသာအခါက်မွသာ အတာတက္၍ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီဟု အသိအမွတ္ျပဳၾက၏။
ဤသႀကၤန္ပြဲေတာ္တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတုိ႕သည္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရပက္ ကစားၾကသည္။ သႀကၤန္ ေရပတ္ဖ်န္းျခင္းသည္ ေလးနက္မြန္ျမတ္ေသာ အဓိပၸါယ္ရိွသည္။ ေရသည္ ေမတၱာဓါတ္ကို တင္စားသည္။ ေရကစားၾကသည္မွာ "ေရလိုေအး၍ ပန္းလို လန္းပါေစ" ဟူေသာ ေမတၱာဓါတ္ျဖင့္ ကစားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေရွးက ဤအနက္အဓိပၸါယ္ကို ၀ိေသသ ထူးေစျခင္းငွာ "ထံုသင္း နံ႕သာ၊ ေရသီတာ၀ယ္၊ စမၸာကရမက္၊ ပန္းေပါင္းဖက္" ေသာ အေမြးအႀကိဳင္တို႕ကို ဖလားတြင္ ထည္႕၍ ဂြမ္းဆြတ္ၿပီးလွ်င္ ေရေလာင္းၾကသည္။ ဤကဲ့သို႕ ေရကစားျခင္း၌ ကေလးလူႀကီး မေရြး အလြန္ ရႊင္ေပ်ာ္ၾကသည္။
သို႕ေသာ္ လူႀကီးမ်ားကား သႀကၤန္ႏွစ္သစ္ကူးအခါေတာ္တြင္ ကိုယ္ႏႈတ္ႏွလံုး သံုးပါးစံု စင္ၾကယ္ေစသည္ ဟူေသာ အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ဦးေခါင္းကို ေဆးၾကေလွ်ာ္ၾကသည္။ ျမန္မာမင္းတို႕၏ လက္ထက္တြင္မူ ဘုရင္မင္းျမတ္တုိ႕ ကိုယ္တိုင္ ဦးေခါင္းေဆး မဂၤလာကို ႀကီးမႈး၍ က်င္းပသည္။ ထို ဦးေခါင္းေဆးမဂၤလာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လူငယ္တို႕က လူႀကီးတို႕၏ ဦးေခါင္းကို တေရာ္ကင္ပြန္းတို႕ျဖင့္ ေဆးေလွ်ာ္ေပး၍ ကုသိုလ္ယူၾကသည္။ ဤမဂၤလာ အမႈႏွင့္ တဆက္တည္း ဂါရ၀ နိ၀ါတ တရားကို ရည္မွန္း၍ လူငယ္တို႕ အသက္ႀကီး ရြယ္ႀကီးတုိ႕ကို ကန္ေတာ့ၾကသည္။
တန္ခူးလတြင္ သႀကၤန္က်ေရာက္၍ ႏွစ္ေဟာင္းမွ ႏွစ္သစ္သို႕ ကူးေျပာင္းေလရာ ထိုလတြင္ တစ္ႏို္င္ငံလံုး၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို က်င္းပၾကသည္။ ျမန္မာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း ဆက္စပ္ေနေသာ ေလာႏို္င္ငံ၊ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႕တြင္ အလားတူပင္ ဧၿပီလ၌ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ယင္းပြဲေတာ္တို႕ထက္ ႀကီးက်ယ္၍ ေရွး အင္း၀ေခတ္ကပင္လွ်င္ အဂၤလိပ္ စေသာ တိုင္းတစ္ပါးသားတို႕က ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။
သႀကၤန္ဟူေသာ စကားသည္ သကၤႏၱဟူေသာ ပါဠိမွ ဆင္းသက္၍ ရြတ္ဆိုေသာအခါ သကၠတ၌ရိွေသာ ရရစ္သံျဖင့္ ရြတ္ဆိုရေသာ စကားျဖစ္သည္။ အဓိပၸါယ္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္၏။ ဤကမာၻေျမႀကီးသည္ ေနကိုဗဟုိျပဳ၍ မိႆရာသီမွ စ၍ ၿပိႆ၊ ေမထုန္၊ ကရကဋ္၊ သိဟ္၊ ကန္၊ တူ၊ ၿဗိစ၊ ဓႏု၊ မကာရ၊ ကုမ္၊ မိန္ ဟူေသာ ရာသီခြင္တို႕သို႕ အစဥ္လိုက္ ကူးေျပာင္း လွည္႕လည္ၿပီးေနာက္ သူရိယသိဒၶႏ ၱက်မ္းအလို ၃၆၅ ရက္ ၆ နာရီ ၁၂ မိနစ္ ၃၇ စကၠန္႕ ျပည္႕ေသာအခါ၊ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋၿဂိဳဟ္စင္သည္ မိႆရာသီအစ သုည အသာၤသို႕ ၀င္၏။ ဤကဲ့သို႕ ၀င္စအခ်ိန္တြင္ သႀကၤန္က်သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ႏွစ္မကူးေသးေခ်။ ေဗဒင္တြက္ရိုးက်မ္းမ်ား၌ ရ၀ိဖုဋျဂိဳဟ္စင္ႏွင့္ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ခြဲျခားျပသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မိႆရာသီသို႕ ထုိျဂိဳဟ္ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ေရာက္ေသာ အခ်ိန္ကာလသည္လည္း ကြဲျပားသည္။ မိႆရာသီသို႕ တနဂၤေႏြ ရ၀ိဖုဋျဂိဳဟ္ ၀င္ေရာက္ရိွၿပီး၍ ၂ ရက္ ၄ နာရီ ၄ မိနစ္၊ စကၠန္႕ ၄၀ ၾကာမွ တနဂၤေႏြ ရ၀ိမဓ်ၿဂိဳဟ္သြမ္း ေရာက္ရိွ၏။ ထုိကဲ့သို႕ ကြာျခားေသာ ႏွစ္ရက္ေက်ာ္ကာလသို႕ ၀င္ေသာအခါက်မွသာ အတာတက္၍ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီဟု အသိအမွတ္ျပဳၾက၏။
ဤသႀကၤန္ပြဲေတာ္တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတုိ႕သည္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရပက္ ကစားၾကသည္။ သႀကၤန္ ေရပတ္ဖ်န္းျခင္းသည္ ေလးနက္မြန္ျမတ္ေသာ အဓိပၸါယ္ရိွသည္။ ေရသည္ ေမတၱာဓါတ္ကို တင္စားသည္။ ေရကစားၾကသည္မွာ "ေရလိုေအး၍ ပန္းလို လန္းပါေစ" ဟူေသာ ေမတၱာဓါတ္ျဖင့္ ကစားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေရွးက ဤအနက္အဓိပၸါယ္ကို ၀ိေသသ ထူးေစျခင္းငွာ "ထံုသင္း နံ႕သာ၊ ေရသီတာ၀ယ္၊ စမၸာကရမက္၊ ပန္းေပါင္းဖက္" ေသာ အေမြးအႀကိဳင္တို႕ကို ဖလားတြင္ ထည္႕၍ ဂြမ္းဆြတ္ၿပီးလွ်င္ ေရေလာင္းၾကသည္။ ဤကဲ့သို႕ ေရကစားျခင္း၌ ကေလးလူႀကီး မေရြး အလြန္ ရႊင္ေပ်ာ္ၾကသည္။
သို႕ေသာ္ လူႀကီးမ်ားကား သႀကၤန္ႏွစ္သစ္ကူးအခါေတာ္တြင္ ကိုယ္ႏႈတ္ႏွလံုး သံုးပါးစံု စင္ၾကယ္ေစသည္ ဟူေသာ အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ဦးေခါင္းကို ေဆးၾကေလွ်ာ္ၾကသည္။ ျမန္မာမင္းတို႕၏ လက္ထက္တြင္မူ ဘုရင္မင္းျမတ္တုိ႕ ကိုယ္တိုင္ ဦးေခါင္းေဆး မဂၤလာကို ႀကီးမႈး၍ က်င္းပသည္။ ထို ဦးေခါင္းေဆးမဂၤလာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လူငယ္တို႕က လူႀကီးတို႕၏ ဦးေခါင္းကို တေရာ္ကင္ပြန္းတို႕ျဖင့္ ေဆးေလွ်ာ္ေပး၍ ကုသိုလ္ယူၾကသည္။ ဤမဂၤလာ အမႈႏွင့္ တဆက္တည္း ဂါရ၀ နိ၀ါတ တရားကို ရည္မွန္း၍ လူငယ္တို႕ အသက္ႀကီး ရြယ္ႀကီးတုိ႕ကို ကန္ေတာ့ၾကသည္။
----------------
မွတ္ခ်က္။ ဆရာ ေမာင္ထင္ ၏ ျမန္မာဆယ့္ႏွစ္လအေၾကာင္း စာအုပ္မွ ထုတ္ႏႈတ္ ကူးယူ ေဖာ္ျပပါသည္။
1 comment:
ျမန္မာႏွစ္က ဘယ္အခ်ိန္မွာ ႏွစ္ကူးတာလဲဆိုတာကို သိခ်င္ေနတာ။ အခုမွဘဲ နည္းနည္း ရွင္းသြားတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ႏွစ္သစ္ျဖစ္ပါေစ။
Post a Comment