လူေတြကို ဒုကၡေပးေနတဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ေတြထဲမွာ လူေတြ ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးတဲ့ အႏၲရာယ္နဲ႕ သဘာ၀က ဖန္တီးလို႕ ျဖစ္လာတဲ့ အႏၲရာယ္ ဆိုၿပီး ၂ မ်ိဳးခြဲႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ေတြ က်ေရာက္တာ သိပ္မရိွပါဘူး။ သူမ်ားတကာေတြ ဆူနာမီေရလိႈင္းေၾကာင့္ ေသာက္ေသာက္လဲ ေသခဲ့ရေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာျပည္ အဖ်ားေလးပဲ ခတ္သြားပါတယ္။ သူမ်ားတကာေတြ ငလွ်င္ေဘးဆိုးႀကီးေၾကာင့္ ေျမေအာက္မွာ လူေတြ ေထာင္ေသာင္း ပိေပ်ာက္ကုန္ေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာျပည္ႀကီးမွာ ယိုင္နဲ႕နဲ႕ ကန္ထရိုက္တိုက္ေတြေတာင္ ၿပိဳက်ေလာက္ေအာင္ မလႈပ္ေသးပါဘူးဗ်ာ။ သူမ်ားတကာေတြ ေရေတြႀကီး ျမစ္ေရေတြ လွ်ံလို႕ အိမ္ေတြ ေရျမွဳပ္၊ လူေတြ ၀မ္းေရာဂါေတြျဖစ္ေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာျပည္က လူေတြ အမိႈက္ခ်လို႕ ပိတ္ေနတဲ့ ေျမာင္းေတြ ေရလွ်ံတာပဲ ေတြ႕ရျမင္ရ မ်ားေနသလိုပဲ။ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲတယ္ဆိုတာ အပထား မီးေတာင္ေဟာင္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မင္းဘူး နဂါးပြက္ေတာင္ထိပ္က ရႊံ႕အိုင္ႀကီးေတာင္ အႀကီးႀကီး မပြက္ႏိုင္ၾကပါဘူးေလ။
အဲဒီလို သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ေတြ မရိွသေလာက္ အလြန္နည္းပါးေပမယ့္ လူေတြလုပ္လို႕ ျဖစ္လာတဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္က အမ်ားသားပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး မီးေလာင္မႈေတြကို ျပန္ၾကည္႕လိုက္ရင္ လူလုပ္တဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္မွာ မီးေလာင္မႈေတြက အထင္ရွားဆံုးပါပဲ။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ မီးေလာင္မႈက ၈၃၅ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ၈၃၃ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ၉၄၄ ႀကိမ္ ရိွခဲ့ပါတယ္။ မီးေလာင္မႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာကို တိုင္းနဲ႕ျပည္နယ္အလိုက္ ျပန္ၾကည္႕ရင္လည္း ရန္ကုန္တိုင္းက အမ်ားဆံုးျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သံုးႏွစ္အတြင္းမွာ ၈၃၀ ႀကိမ္ ေလာင္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္က မီးေလာင္မႈ အနည္းဆံုးေပါ့။ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ၇ ႀကိမ္ပဲ ရိွခဲ့ပါတယ္။ လအလိုက္ မီးေလာင္မႈေတြကို ျပန္ၾကည္႕ရင္ မတ္လက မီးေလာင္မႈ အျဖစ္အမ်ားဆံုးလ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀၀၃ မတ္လမွာ မီးေလာင္မႈ ၁၃၉ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၄ မတ္လမွာ ၁၅၇ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၅ မတ္လမွာ ၁၃၃ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ မတ္လမွာ ၁၈၄ ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏွစ္ ၂၀၀၈ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္းမွာ ရန္ကုန္တိုင္း အတြင္းမွာတင္ မီးေလာင္မႈ ၂၅ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ပထမပတ္မွာ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြါးခဲ့တာ မရိွပါဘူး။ ဒုတိယပတ္မွာေတာ့ ၃ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ တတိယပတ္မွာ ၁၃ ႀကိမ္ေတာင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးပတ္မွာေတာ့ ၉ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ မွာေလာင္သြားတဲ့ ေရဥကၠံေက်းရြာ မီးေလာင္မႈကေတာ့ အျပင္းထန္ဆံုးပါပဲ။
ဘာျဖစ္လို႕ အဲဒီေလာက္ေတာင္ မီးေလာင္မႈေတြက ျဖစ္ေနရတာလဲ?
မီးေလာင္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာလဲ?
မီးေလာင္မႈ အမ်ားစုကို ျပန္ၾကည္႕လိုက္ရင္ ေပါ့ဆမီးဆိုတာကို အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရပါတယ္။ မီးေလာင္လြယ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ အနားမွာ ဖေယာင္းတိုင္ မီးထြန္းတာေတြ... စာအုပ္စဥ္ေပၚမွာ ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းထားတာ... ဘုရာမီးကို ေပ့ါေပါ့ဆဆ ထြန္းညွိ ပူေဇာ္ထားတာ... အိပ္ရာထဲ ျခင္ေထာင္ထဲမွာ ဖေယာင္းတိုင္ မီးထြန္းၿပီး စာၾကည္႕တာေတြ... စာၾကည္႕ေနတုန္း ထြန္းထားတဲ့ ဖေယာင္းတိုင္မီး ျခင္ေဆးေခြေတြကို ေမ့ၿပီး မၿငိမ္းမိတာေတြ... အိပ္ရာကုတင္နားမွာ ျခင္ေဆးထြန္းတာေတြ... မီးစက္ေတြ ကားေတြထဲကို ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းၿပီး ဓါတ္ဆီျဖည္႔တာေတြ... မီးဖိုေခ်ာင္ မီးၾကြင္းမီးက်န္ေတြ... အဲဒီလိုနဲ႕ မီးေလာင္မႈေတြ စခဲ့တာကို ေတြ႕ေနရ ျမင္ေနရ ၾကားေနရပါတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မမွန္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မီးခလုတ္ မပိတ္ခဲ့မိပဲ မီးျပန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ၀ါယာေရွာ့ခ္ေတြ ျဖစ္ၿပီး မီးေလာင္တာမ်ိဳးလဲ ခဏခဏ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျခင္ေဆးေခြ၊ ဖေယာင္းတိုင္ေတြ ထြန္းရင္ မီးမကူးႏိုင္တဲ့ ေအာက္ခံ သံျပား၊ သြပ္ျပား၊ စတီးျပားေတြ သံုးၿပီး ထြန္းညိွၾကပါ။ အေမြးတိုင္ ဖေယာင္းတိုင္ေတြ ထြန္းညိွပူေဇာ္ထားရင္လည္း လူေစာင့္ထားၿပီး မီးစာကုန္တဲ့အထိ ေစာင့္ၾကည္႕ေနသင့္ပါတယ္။ အိမ္အျပင္ကိုထြက္တဲ့အခါ အိမ္ေစာင့္မရိွတဲ့့အခါမွာလည္း မီးၾကြင္းမီးက်န္၊ ဖေယာင္းတိုင္မီး၊ ျခင္ေဆးေခြမီးေတြကို ေသခ်ာ ၿငိမ္းသတ္ၿပီးမွ ထြက္ၾကပါ။ မီးလာတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္... မီးမလာတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္... အိမ္အျပင္ထြက္မယ္ဆိုရင္ မီးခလုတ္ေတြ ေသခ်ာ စစ္ေဆးပိတ္ခဲ့ပါ။ မီးအားျမွင့္စက္ေတြ ပိတ္ခဲ့ပါ။ မီးပူေတြ လွ်ပ္စစ္မီးဖိုေတြ ပိတ္ခဲ့ပါ။ ဖေယာင္းတိုင္မီးနဲ႕ မီးစက္ထဲ ကားထဲကို ဆီျဖည္႕တာမ်ိဳး လံုး၀ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ မီးေလာင္ရင္လည္း တစ္အိမ္တည္း ႀကိတ္ၿငိမ္းတာမ်ိဳးကို လံုး၀ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ကို အျမန္ဆံုး အေၾကာင္းၾကားေပးပါ။ မီးေဘးအႏၲရာယ္ကို အစဥ္အၿမဲ သတိရိွၾကပါ။
ကဲ... လူေတြ လုပ္တဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ကို တာ၀န္သိသိ ကာကြယ္ၾကပါစို႕.....
အဲဒီလို သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ေတြ မရိွသေလာက္ အလြန္နည္းပါးေပမယ့္ လူေတြလုပ္လို႕ ျဖစ္လာတဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္က အမ်ားသားပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး မီးေလာင္မႈေတြကို ျပန္ၾကည္႕လိုက္ရင္ လူလုပ္တဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္မွာ မီးေလာင္မႈေတြက အထင္ရွားဆံုးပါပဲ။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ မီးေလာင္မႈက ၈၃၅ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ၈၃၃ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ၉၄၄ ႀကိမ္ ရိွခဲ့ပါတယ္။ မီးေလာင္မႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာကို တိုင္းနဲ႕ျပည္နယ္အလိုက္ ျပန္ၾကည္႕ရင္လည္း ရန္ကုန္တိုင္းက အမ်ားဆံုးျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သံုးႏွစ္အတြင္းမွာ ၈၃၀ ႀကိမ္ ေလာင္ခဲ့ပါတယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္က မီးေလာင္မႈ အနည္းဆံုးေပါ့။ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ၇ ႀကိမ္ပဲ ရိွခဲ့ပါတယ္။ လအလိုက္ မီးေလာင္မႈေတြကို ျပန္ၾကည္႕ရင္ မတ္လက မီးေလာင္မႈ အျဖစ္အမ်ားဆံုးလ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀၀၃ မတ္လမွာ မီးေလာင္မႈ ၁၃၉ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၄ မတ္လမွာ ၁၅၇ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၅ မတ္လမွာ ၁၃၃ ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ မတ္လမွာ ၁၈၄ ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏွစ္ ၂၀၀၈ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္းမွာ ရန္ကုန္တိုင္း အတြင္းမွာတင္ မီးေလာင္မႈ ၂၅ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ပထမပတ္မွာ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြါးခဲ့တာ မရိွပါဘူး။ ဒုတိယပတ္မွာေတာ့ ၃ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ တတိယပတ္မွာ ၁၃ ႀကိမ္ေတာင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးပတ္မွာေတာ့ ၉ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ မွာေလာင္သြားတဲ့ ေရဥကၠံေက်းရြာ မီးေလာင္မႈကေတာ့ အျပင္းထန္ဆံုးပါပဲ။
ဘာျဖစ္လို႕ အဲဒီေလာက္ေတာင္ မီးေလာင္မႈေတြက ျဖစ္ေနရတာလဲ?
မီးေလာင္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာလဲ?
မီးေလာင္မႈ အမ်ားစုကို ျပန္ၾကည္႕လိုက္ရင္ ေပါ့ဆမီးဆိုတာကို အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရပါတယ္။ မီးေလာင္လြယ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ အနားမွာ ဖေယာင္းတိုင္ မီးထြန္းတာေတြ... စာအုပ္စဥ္ေပၚမွာ ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းထားတာ... ဘုရာမီးကို ေပ့ါေပါ့ဆဆ ထြန္းညွိ ပူေဇာ္ထားတာ... အိပ္ရာထဲ ျခင္ေထာင္ထဲမွာ ဖေယာင္းတိုင္ မီးထြန္းၿပီး စာၾကည္႕တာေတြ... စာၾကည္႕ေနတုန္း ထြန္းထားတဲ့ ဖေယာင္းတိုင္မီး ျခင္ေဆးေခြေတြကို ေမ့ၿပီး မၿငိမ္းမိတာေတြ... အိပ္ရာကုတင္နားမွာ ျခင္ေဆးထြန္းတာေတြ... မီးစက္ေတြ ကားေတြထဲကို ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းၿပီး ဓါတ္ဆီျဖည္႔တာေတြ... မီးဖိုေခ်ာင္ မီးၾကြင္းမီးက်န္ေတြ... အဲဒီလိုနဲ႕ မီးေလာင္မႈေတြ စခဲ့တာကို ေတြ႕ေနရ ျမင္ေနရ ၾကားေနရပါတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မမွန္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မီးခလုတ္ မပိတ္ခဲ့မိပဲ မီးျပန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ၀ါယာေရွာ့ခ္ေတြ ျဖစ္ၿပီး မီးေလာင္တာမ်ိဳးလဲ ခဏခဏ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျခင္ေဆးေခြ၊ ဖေယာင္းတိုင္ေတြ ထြန္းရင္ မီးမကူးႏိုင္တဲ့ ေအာက္ခံ သံျပား၊ သြပ္ျပား၊ စတီးျပားေတြ သံုးၿပီး ထြန္းညိွၾကပါ။ အေမြးတိုင္ ဖေယာင္းတိုင္ေတြ ထြန္းညိွပူေဇာ္ထားရင္လည္း လူေစာင့္ထားၿပီး မီးစာကုန္တဲ့အထိ ေစာင့္ၾကည္႕ေနသင့္ပါတယ္။ အိမ္အျပင္ကိုထြက္တဲ့အခါ အိမ္ေစာင့္မရိွတဲ့့အခါမွာလည္း မီးၾကြင္းမီးက်န္၊ ဖေယာင္းတိုင္မီး၊ ျခင္ေဆးေခြမီးေတြကို ေသခ်ာ ၿငိမ္းသတ္ၿပီးမွ ထြက္ၾကပါ။ မီးလာတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္... မီးမလာတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္... အိမ္အျပင္ထြက္မယ္ဆိုရင္ မီးခလုတ္ေတြ ေသခ်ာ စစ္ေဆးပိတ္ခဲ့ပါ။ မီးအားျမွင့္စက္ေတြ ပိတ္ခဲ့ပါ။ မီးပူေတြ လွ်ပ္စစ္မီးဖိုေတြ ပိတ္ခဲ့ပါ။ ဖေယာင္းတိုင္မီးနဲ႕ မီးစက္ထဲ ကားထဲကို ဆီျဖည္႕တာမ်ိဳး လံုး၀ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ မီးေလာင္ရင္လည္း တစ္အိမ္တည္း ႀကိတ္ၿငိမ္းတာမ်ိဳးကို လံုး၀ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ကို အျမန္ဆံုး အေၾကာင္းၾကားေပးပါ။ မီးေဘးအႏၲရာယ္ကို အစဥ္အၿမဲ သတိရိွၾကပါ။
ကဲ... လူေတြ လုပ္တဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ကို တာ၀န္သိသိ ကာကြယ္ၾကပါစို႕.....
2 comments:
အရမ္းကို တန္ဖိုးရွိတဲ႔ ပို႔စ္ေလးပါ။ သိေတာ႔သိတယ္ လုပ္ႀကဖို႔ေတာ႔ အမ်ားႀကီးႀကိဳးစားရပါဦးမယ္။ Behavior Change Communications ေတြလိုေသးတယ္ပဲ ေျပာရမလား။
သဘာဝေဘးအႏၲရယ္ နည္းပါးပါရက္နဲ႔ လူေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေဘးအႏၲရယ္ကေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာ ပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တာဝန္သိသိ၊ ႏုိးႏိုးၾကားၾကား၊ အသိဥဏ္႐ွိ႐ွိနဲ႔ ဝိုင္းဝန္း တားဆီးရမွ သက္သာရာ သက္သာေၾကာင္း ရမွာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေဘးအႏၲရယ္ သူမ်ားေတြထက္ ပုိမ်ားတာ အရင္းစစ္ေတာ့ လူသားအရင္းအျမစ္ အရည္အခ်င္း နိမ့္လုိ႔တစ္ေၾကာင္းပါ (မ်ိဴး႐ုိးအရေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိေျပာလုိ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔ စိတ္ဆုိးမယ္ဆုိရင္လဲ မတတ္ႏုိင္ပါဘူး၊ )။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပတ္ဝန္းက်င္ အေနအထား အားေပးလုိ႔ပါ (ဖေယာင္းတုိင္ေပါ့ဆမီးေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ မီးစက္ဓတ္ဆီထည္႔လုိ႔ ျဖစ္ေစ။....)။ အရင္းစစ္ေတာ့ အထက္က အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ဟာ (အက်င့္ပ်က္တဲ့) မင္းေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္ရတယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ေတာ့ အတပ္ ယိုးစြပ္ခ်င္တာပါပဲ (ဒီေလာက္သဘာဝ အေနအထား Favorable ျဖစ္ပါရက္နဲ႔၊ ေတြးမိရင္ မခံႏုိင္စရာ ပါပဲ) ။ ဗုဒၶရဲ႕ ေဟာထားတဲ့ ရန္သူမ်ိဳး ၅ ပါးထဲ မွာ မင္းဟာ အႏၲရယ္ အၾကီးဆုံးပဲလုိ႔ ကြ်န္ေတာ့္ဥဏ္ေသးေသး ေလးနဲ႔ ေတြးမိပါတယ္။
Post a Comment